Brand archetypen komen meer en meer in opmars om de positionering en brand identity van merken te bepalen. Bij comma, brand strategists gebruiken we het brand wheel om een communicatiestijl te bepalen bij onze klanten al langer. De archetypen zijn bekend van Carl Gustav Jung die ze definieerde als ‘zekere structuren die in ons onderbewustzijn zitten’.

Wat is een archetype?

Een archetype is een persoonlijkheidstype. De Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung (1875-1961) is de ‘bedenker’ ervan. Jung populariseerde het begrip archetype binnen de psychologie. Hij definieerde archetypen als de inhoud van het collectieve onbewuste en geloofde dat universele, mythische personages in het collectieve onbewuste van mensen over de hele wereld aanwezig zijn. Jung onderscheidde archetypen als het kind, de held, de grote moeder, de wijze oude man, de oplichter, de eeuwige jongeling, de schone maagd en het goddelijke koppel.

Brand identity en communicatiestijl

Het archetype dat op een individu geprojecteerd wordt, geeft dit personage een bepaalde status. Door deze archetypische projectie zijn mensen niet meer in staat om anders naar dat individu te kijken. Zo zal de bovennatuurlijke held bijvoorbeeld geen verliezer meer kunnen zijn, de zorgzame moeder geen del en de avonturier geen saaie muurbloem. Denk ook maar aan films, sprookjes en verhalen: archetypen als de boze stiefmoeder, the bad guy of de held in een film, de wijze tovenaar of de goede fee… ze zijn universeel en overal aanwezig en roepen meteen bepaalde emoties op.

Het principe achter de archetypen van Jung past goed in de context van marketing, reclame en communicatie. Vooral het universeel herkenbare van archetypen en hoe mensen erop reageren is interessant. Door te spelen met de reacties op een archetype kunt u een zekere doelgroep bereiken. Een archetype kiest niet zomaar. Het moet de authenticiteit van een merk laten zien. En dan kunnen het brand wheel (het archetype model van Kapferer) en de brand archetypekaarten (die we voorstellen in de komende blogs) een handig hulpmiddel zijn om een communicatiestijl te bepalen.

BMC en positionering

Eens de strategie voor uw merk bepaald is (via het BMC of Business Model Canvas van Osterwalder) en als u weet waar uw merk voor staat (positionering), is het hoog tijd om te bekijken hoe u met uw merk gaat communiceren. Er zijn trouwens ontzettend veel associaties mogelijk met de waarden en persoonlijkheden van het brand wheel en de consument zal erdoor geïnspireerd, gemotiveerd en gestuurd worden. 
Aan de hand van het brand wheel bepaalt u de positie van uw merk en kom u terecht in één van de twaalf taartstukken. Geen gemakkelijke opgave, maar het is wel dé weg naar een love brand of een sterk merk. Vaak willen marketeers, leiders, productmanagers, etc. een mix van vier of vijf taartstukken, maar dat zorgt alleen maar voor onduidelijkheid in de markt waarbij u niet goed kunt overbrengen waar u voor staat.

12 posities en maar eentje overhouden

Maar hoe kiest u nu die ene juiste positie voor uw merk? Dit is het stappenplan dat we bij comma, brand strategists volgen:

  1. Maak kennis met de vier kwadranten: vrijheid, sociaal, orde en ego. Niet toevallig staan deze kwadranten ook tegenover elkaar.
  2. Als u weet wat de kernbelofte is die u wilt uitstralen, kunt u kijken welke persoonlijkheden in het overeenkomende kwadrant zitten:
    • Vrijheid: explorer, outlaw, jester
    • Sociaal: lover, caregiver, everyman
    • Orde: innocent, ruler, sage
    • Ego: magician, hero, creator
  3. Volgende stap is het schrappen wat niet past. Doorloop de cirkel en schrap de persoonlijkheidstypes die echt niet in lijn liggen met uw merk. Kijk daarvoor naar de kenmerken in de zwarte cirkel, de omschrijving in de buitenste groenblauwe cirkel en de merken in de witte cirkel als voorbeeld. U zult zien dat er nu al heel wat opties wegvallen. Let op:
    • Staar u niet blind op het logo van het B2C-merk, maar denk aan de communicatiestijl. Welke advertenties, beelden, reclamefilms en social media campagnes ziet u voorbij flitsen als u aan dit merk denkt?
    • Focus vooral op externe communicatie en laat u niet leiden door de interne bedrijfscultuur van het merk.
  4. Welke persoonlijkheden blijven er nu nog over? Denk goed na over deze posities. Welke unieke persoonlijkheid past nu het best bij uw merk?
  5. Extra stap: breng de concurrentie in kaart en controleer of u wel onderscheidend genoeg bent.
  6. Aanvullend: is uw bedrijf in transformatie, kijk dan goed waar u vandaag staat en waar u naartoe wil. Zo hebt u een mooi traject voor ogen en weet u hoe u kunt evolueren in de tijd. Dat maakt het proces ook meetbaar.

Eens u de unieke positie bepaald hebt, is het belangrijk ze op een consistente wijze te delen met alle niveaus van de organisatie of het bedrijf. Heel de communicatie moet hier vanaf nu namelijk op afgestemd zijn:  vorm, kleur, typografie, logo, huisstijl, product en architectuur, storytelling, campagnebeelden, verpakking, aangepaste dragers voor de gekozen positie, enz. Het is de enige manier om dag na dag te bouwen aan een sterk merk op basis van de juiste visualisatie, communicatie en performance.

Dit model lijkt complex bij aanvang, maar stap voor stap zult u dichter bij de essentie komen voor uw merk: puur, uniek en helder én met de juiste focus voor ogen.

De 12 archetypen in een notendop

Welke zijn nu die 12 persoonlijkheidstypen met elk hun eigenschappen? En welke bekende merken horen erbij? Klik op de titels om meer te weten te komen over elke persoonlijkheid.

Verandert het onwenselijke in het wenselijke, droomt en creëert. Transformeert en is mysterieus: Axe, MasterCard.

Wil winnen, is moedig en heeft discipline. Realiseert ambities en ontwikkelt vaardigheden die nodig zijn: Nike, Ferrari, Duracell, BMW.

Creatief en fantasierijk. Verwezenlijkt dromen en visualiseert ideeën, is uniek en heeft een eigen identiteit: Apple, Amazon, Lego, iPad.

Gaat zijn eigen weg, wil vrij zijn en houdt van avontuur. Verbreedt de horizon en is onafhankelijk: Nasa, Lonely Planet, Nikon, Saab, Salomon.

Creëert eigen regels en breekt die vervolgens. Verlangt naar vrijheid: Powned, Harley Davidson, Jupiler, Red Bull, Hummer.

Ontsnapt aan de dagelijkse sleur met humor en plezier en leidt een zorgeloos leven. Levensgenieter: Comedy Central, M&M’s, Nintendo, Jim Mobile, Ben & Jerry’s.

Verleidt met schoonheid, passie en lust. Stelt emotie boven de ratio: Jaguar, Magnum, Chanel, Bacardi, Schweppes, Häagen-Dazs.

Zorgt voor harmonie, veiligheid en waardering. Creëert een thuisgevoel en is zorgzaam: Volvo, Nivea, Dove, Pampers, Becel.

Hoort er graag bij, houdt van gelijkheid, samenwerken en vriendschap. Kiest voor de betaalbare oplossing:  Volkswagen, C&A, Ikea, ebay, Hema.

Is optimistisch, idealistisch, eenvoudig en loyaal. De eerlijke wereldverbeteraar: Coca-Cola, Disney, Efteling.

Creëert structuur en orde en is verantwoordelijk. Heeft een heldere visie en is vastberaden: Mercedes, Microsoft, Albert Heijn.

Wil de wereld begrijpen. Denkt logisch en gestructureerd. Verzamelt kennis: Wikipedia, Philips, Audi.

In volgende blogs gaan we dieper in op elk van de archetypen.

Positioneringsworkshop

Wilt u graag een workshop om uw brand identity en communicatiestijl te bepalen?

Contacteer dan één van onze strategen.